Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της νευροεπιστήμονα Janneke van Leeuwen, η δημιουργία και ερμηνεία της τέχνης αυξάνει τη ροή του αίματος στις ίδιες εγκεφαλικές περιοχές που σχετίζονται με την κοινωνική αλληλεπίδραση. Το συναρπαστικό συμπέρασμα αυτής της έρευνας είναι ότι η τέχνη έχει μια βιολογική λειτουργία. Δηλαδή, πέρα από το να μας ψυχαγωγεί και να μας εμπνέει, η τέχνη μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον κοινωνικό μας κόσμο.
Προκειμένου να αποκαλύψει αυτή τη συναρπαστική σύνδεση μεταξύ κοινωνικής λειτουργίας και εκτίμησης της τέχνης, η van Leeuwen και η ερευνητική της ομάδα μελέτησαν τον “κοινωνικό άτλαντα του εγκεφάλου”, ένα πλαίσιο που δημιούργησε ο Daniel Alcalá-López και οι συνεργάτες του, από μελέτες μαγνητικής τομογραφίας (MRI) των δικτύων του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Στη συνέχεια, η van Leeuwen συσχέτισε αυτές τις περιοχές της εγκεφαλικής δραστηριότητας με τις γνωστικές διεργασίες που απαιτούνται για τις δημιουργικές δραστηριότητες, όπως είναι η αντίληψη του νοήματος ενός έργου τέχνης. Τέλος, συνδύασε αυτά τα ευρήματα σε έναν ενιαίο εγκεφαλικό χάρτη.
Ο εγκεφαλικός της χάρτης δείχνει στενή σχέση μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στις κοινωνικές λειτουργίες και των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη δημιουργική απασχόληση. Συγκεκριμένα, ο χάρτης απεικονίζει τέσσερα εγκεφαλικά δίκτυα που δραστηριοποιούνται τόσο σε κοινωνικές όσο και σε δημιουργικές διεργασίες:
- Δίκτυο 1: Όραση (Seeing)
- Δίκτυο 2: Συναίσθημα (Feeling)
- Δίκτυο 3: Αλληλεπίδραση (Interacting)
- Δίκτυο 4: Δημιουργία Νοήματος (Meaning-Making)
Για παράδειγμα, το Δίκτυο 1 μας επιτρέπει όχι μόνο να παρατηρούμε τις εκφράσεις του προσώπου ενός φίλου, αλλά και να αναλύουμε τα σχήματα, τις γραμμές και τα χρώματα. Το Δίκτυο 4 μας βοηθά να εκτελούμε πιο σύνθετες διεργασίες, όπως είναι η αντίληψη των σχέσεών μας με τους άλλους, αλλά και η εκτίμηση των έργων τέχνης.
Οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους κοινωνικοί και δημιουργικοί, και η έρευνα της van Leeuwen είναι μία από τις πρώτες μελέτες που αποκαλύπτουν τη σύνδεση αυτών των δύο θεμελιωδών χαρακτηριστικών. Εισάγει με αυτό τον τρόπο, τη συναρπαστική εκδοχή ότι η δημιουργική έκφραση είναι πιο σημαντική για την ανθρώπινη φύση και τις κοινωνικές μας σχέσεις από ό,τι νομίζαμε.
Με άλλα λόγια, ίσως η τέχνη δεν είναι απλώς ένα χόμπι. Ίσως είναι ένα ουσιαστικό εργαλείο για να πλοηγούμαστε στη ζωή μας ως κοινωνικά όντα.
Πηγή: Artandhealing.org, “Art Activates Our Social Brains, Research Finds”.
.